• Poprawna polszczyzna

        • Posługiwanie się poprawną polszczyzną
          jest naszym obowiązkiem,
          dlatego każdy z nas musi dbać o czystość i poprawność
          języka.
           

          Poniżej przedstawiam wyrazy i wyrażenie, które niejednokrotnie sprawiają nam wiele problemów.

           

          Gram czy gramów

          Często można usłyszeć, że ktoś kupił czegoś np. 100 gram. Tę pomyłkę usłyszeć można zarówno w sklepie, jak i w mediach - radiu czy telewizji - niestety. Gram to mianownik l. poj. - podobnie jak kilogram. Notabene, nikt nie ma problemu z odmianą kilogramów, bo przecież nie powiemy: Kupiłam 10 kilogram ziemniaków, tylko kupiłam 10 kilogramów ziemniaków. Tak samo jest z gramami. Zatem poprawnie powiemy - Kupiłam 300 gramów orzechów.

          Na Węgry czy do Węgier

          Pomimo że jadąc do jakiegoś państwa najczęściej stosujemy
          przyimek do (np. do Polski, do Niemiec, do Anglii), to w tym
          przypadku napiszemy i powiemy na Węgry
          i to jest jedyna poprawna forma.

          Na Litwę czy do Litwy

          W przypadku tego państwa możemy zarówno jechać
          na Litwę jak i do Litwy, choć forma do Litwy jest
          rzadziej używana.

          Meczy czy meczów

          Jedyną poprawną formą dopełniacza tego wyrazu jest forma meczów.

          Wziąść czy wziąć

          Pomimo, że w tym wyrazie nie występuje głoska "ś" często
          przez wielu jest wymawiana,
          a nawet zapisywana, i tym samym pojawia nam się nowe,
          ale błędne słowo wziąść. Pamiętajmy - mówimy i piszemy wziąć.

          Oryginalny czy orginalny

          Jedynie poprawna forma to oryginalny - wyraz ten czytać możemy jednak w dwojaki sposób - zarówno oryginalny, jak i orginalny.

          Bynajmniej

          Wyraz często używany przez nas, ale niestety w złym znaczeniu.
          Bynajmniej to tyle, co: "wcale, nigdy nie",
          a nie mylone przez nas "przynajmniej".
          Zdanie: Ola nie kupi chleba, bynajmniej tak powiedziała jest niepoprawne.

          Pieszo czy na pieszo

          Zdecydowanie powiemy, że dziewczynka idzie pieszo/piechotą ze szkoły, a nie na pieszo.

          Pomarańcza czy pomarańczę

          Pomarańcza jest rodzaju żeńskiego.
          Mówienie: Zjem pomarańcza jest błędne.
          Dlatego też pamiętajmy, że jeśli jemy jedną sztukę,
          to mówimy: Zjem (tę) pomarańczę.

          But czy buta

          Problem dotyczy biernika (kogo? co?).
          Powszechne jest mówienie: Zawiązałem buta.
          Jest to błędne. Należy mówić: Wiążę (kogo? co?) but, jem kotlet,
          podlewam kaktus, piekę tort
          .
          Natomiast przy przeczeniu zmienia się przypadek i biernik przechodzi
          w dopełniacz (kogo? czego?). Wtedy jest: nie wiążę (kogo? czego?) buta,
          nie jem kotleta, nie podlewam kaktusa, nie piekę tortu (a nie torta!).

          W każdym bądź razie czy w każdym razie

          Jest to typowy przykład połączenia w całość
          elementów należących do dwóch
          różnych związków wyrazowych. W tym wypadku są to
          "w każdym razie" oraz "bądź co bądź".
          Poprawnie powiemy: W każdym razie to nie był najlepszy film.

          Dlatego bo czy bo

          Należy mówić albo "dlatego, że", albo "bo",
          gdyż są to wyrażenia równoznaczne.
          Jeśli używamy słów "dlatego, bo", to brzmi to mniej więcej tak,
          jak ktoś powiedziałby:
          Sądzę, iż, uważam, że człowiek to cudowne stworzenie.
          Jest to tzw. masło maślan, które potocznie okresla pleonazmy(jedna część wypowiedzi zawiera te same treści, które występują w drugiej części.). Często popełnianym w tym zakresie błędami
          są też: cofnąć do tyłu, w miesiącu kwietniu, autentyczne fakty, tylko i wyłącznie, w dniu dzisiejszym.

          Pod numer czy na numer

          Zdecydowanie wysyłamy coś lub dzwonimy na numer, a nie pod numer.

          W cudzysłowiu czy cudzysłowie

          Najczęściej słyszymy (niestety nie mniej często także w tv, radiu)
          błędną odmianę tego wyrazu - "w cudzysłowiu". Absolutnie tak nie mówimy! Poprawna forma to "w cudzysłowie".

          Ubrać swetr czy ubrać się w sweter

          Po pierwsze nie ubrać coś, tylko ubrać się w coś, po drugie nie swetr, tylko sweter. Reasumując - poprawna forma to ubrać się w sweter lub włożyć (założyć) sweter.

          Najmniejsza linia oporu czy linia najmniejszego oporu

          Poprawnie jest: iść po linii najmniejszego oporu.
          To opór jest najmniejszy, a nie linia.
          Idziemy po linii oporu, który jest najmniejszy.

          Luty czy lutego

          Zarówno w piśmie jak i w mowie błędne będzie wyrażenie: Jest 3 luty 2008 r. Powinno być lutego. Dlaczego? Ponieważ w domyśle mówi się, że jest trzeci dzień lutego 2008 roku.
          Ta zasada dotyczy oczywiście wszystkich nazw miesięcy.

          Wyłączam czy wyłanczam

          Co to takiego: tkwi w ścianie i używa się tego, by w pokoju było jasno?
          Jest to włącznik/wyłącznik światła.
          Skąd więc wzięła się forma "włanczam"?
          To nie włancznik, tylko włącznik, a więc włączam i wyłączam.

          Pisać coś z dużej litery czy pisać coś wielką literą

          Poprawną formą w tym przypadku jest pisać wielką literą.

          Proszę panią czy proszę pani

          Proszę panią do tańca lub o coś, jak najbardziej jest poprawne.
          Ale gdy chcemy zwrócić na siebie uwagę pewnej pani,
          mówimy do niej "proszę pani".

          A więc

          Nie zaczynamy zdania od "A więc/więc". Spójnik "więc"
          jest zarezerwowany
          dla zdania podrzędnego wynikowego, trudno zatem,
          by wynik był przed przyczyną.
          Jeśli już musimy używać czegoś podobnego,
          lepiej jest zastosować zwrot "zatem".

          Półtora czy półtorej

          Jeśli rzeczownik jest rodzaju męskiego lub nijakiego, mówimy półtora,
          np. półtora jabłka, półtora banana. Jeśli rodzaju żeńskiego,
          półtorej - półtorej godziny, półtorej szklanki mąki.

          McDonald'sa czy McDonalda

          Właściwą formą jest McDonalda, dlatego poprawnie powiemy: Jadę do McDonalda (nie McDonald'sa). Dzisiaj byłam w McDonaldzie (nie w McDonaldsie).