Środki stylistyczne
Środek stylistyczny
(poetycki)
Objaśnienie Przykład Epitet Określa cechę przedmiotu, najczęściej jest to przymiotnik Czerwone serce; Porównanie Porównanie ze sobą pewnych zjawisk, aby uwidocznić ich cechy. Zestawienie to odbywa się przy pomocy zaimków: jak, na kształt, jakby.
Dumny jak paw; Anafora Powtórzenie tego samego wyrazu/wyrazów na początku zdań, wersów. „Jak moje oczy topią się – mdleją,
Jak myśli rzucają ze dna,
Jak iskry sypią, jak łzami leją..."Epifora Powtarzanie tego samego wyrazu/wyrazów na końcu zdań, wersów. „I niebo jak biała Niagara,
I droga jak biała Niagara,
I pamięć jak biała Niagara
O Tobie jak biała Niagara.”Uosobienie Nadanie cech ludzkich zwierzętom, zjawiskom, rzeczom, roślinom. "Kiedy wół był ministrem i rządził rozsądnie,szły, prawda, rzeczy z wolna, ale szły porządnie."
Ożywienie
(animizacja)
Nadanie cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom, roślinom. Chmura goni chmurę Apostrofa Zwrot do osoby, bóstwa, zjawiska, które najczęściej występuje na początku utworu. "Litwo! Ojczyzno moja!" Onomatopeja
(dźwiękonaśladownictwo)
Naśladowanie za pomocą środków językowych zjawisk dźwiękowych (głosów i odgłosów) z otaczającej rzeczywistości. Hau, hau;
Szelest.
Metafora
(przenośnia)
Wyrażenie, które poprzez nietypowe połączenie wyrazów uzyskuje nowe znaczenie. Las rąk;
Morze łez.
Pytanie retoryczne
Pytanie niewymagające odpowiedzi. „Któż wytrwa, gdy go ognie niebieskie pochwycą?” Oksymoron
Zestawienie ze sobą wyrazów o
przeciwstawnym znaczeniu, wzajemnie wykluczającym się.Gorący lód;
Blask ciemnieje.
Środki stylistyczne (inaczej poetyckie)
używane są w literaturze, choć czasami również w filmie.
Ich zadaniem jest wywołanie u czytelnika (bądź widza)
określonych emocji, pobudzenie wyobraźni.
Wyróżniamy środki stylistyczne:
- semantyczne (np. epitet, metafora, oksymoron, porównanie);
- składniowe (np. apostrofa, epifora, anafora, pytanie retoryczne);
- fonetyczne (rym, rytm, onomatopeja);
- słowotwórcze;
- leksykalne.